Kontrola przedsiębiorcy przez Okręgowy Urząd Miar

W Polsce Okręgowy Urząd Miar (OUM) jest jednostką administracji rządowej odpowiedzialną za sprawy związane z miarami, masami oraz czasem i częstotliwością. Kontrola przedsiębiorcy przez Okręgowy Urząd Miar odnosi się głównie do przestrzegania przepisów dotyczących pomiarów, zwłaszcza w kontekście handlu. Oto kilka aspektów, które mogą podlegać kontroli przez OUM:

Zakres kontroli:

1. przestrzeganie wymagań dotyczących paczkowania produktów, o których mowa w ustawie z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. z 2018 r, poz. 2335, z późn. zm) w tym dokonanie czynności, o których mowa w punktach 2-5;
2. przestrzeganie obowiązku stosowania legalnych jednostek miar podczas użytkowania przyrządów pomiarowych, wykonywania pomiarów i wyrażania wartości wielkości fizycznych,
3. sprawdzanie spełniania wymagań przez przyrządy pomiarowe podlegające prawnej kontroli metrologicznej wprowadzone do obrotu lub użytkowania, stosowane albo przechowywane w stanie gotowości do użycia, w dziedzinach, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2020 r. poz. 140, z późn. zm.)
4. sprawdzanie posiadania przez podmioty wprowadzające przyrządy pomiarowe do obrotu lub użytkowania oraz przez użytkowników przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej ważnych dowodów tej kontroli;
5. przestrzeganie spełniania warunków właściwego stosowania przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej.

Prawa i obowiązki kontrolowanego przedsiębiorcy

Kontrolujący na podstawie art. 51 ust. 1-3 upp:

1. przeprowadzają kontrolę w siedzibie przedsiębiorcy lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę;
2. kontrolę mogą przeprowadzać za zgodą lub na wniosek przedsiębiorcy w miejscu przechowywania dokumentacji, w tym ksiąg podatkowych, innym niż siedziba lub miejsce wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli. Kontrolę lub poszczególne czynności kontrolne, za zgodą przedsiębiorcy, mogą przeprowadzać również w siedzibie organu kontroli, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli.

Kontrolujący na podstawie art. 21 ust. 2 ustawy po okazaniu legitymacji i pisemnego upoważnienia są uprawnieni do:

1. wstępu na teren nieruchomości lub pomieszczeń, gdzie przeprowadzana jest kontrola;
2. badania dokumentów oraz zbierania ustnych i pisemnych wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli;
3. zbierania i zabezpieczania dowodów naruszenia przepisów ustawy;
4. legitymowania osób, w uzasadnionych przypadkach, celem ustalenia ich tożsamości;
5. nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Kontrolujący na podstawie art. 22h ust. 2 ustawy są uprawnieni do wstępu na teren nieruchomości lub pomieszczeń, o których mowa w art. 22f ust. 1 ustawy, bez potrzeby uzyskiwania przepustki oraz nie podlegają rewizji osobistej.

Kontrolowany ma prawo do:

1. uzyskania informacji o zakresie przeprowadzanej kontroli – na podstawie art. 21 ust. 4 pkt 1 ustawy;
2. obecności podczas wszystkich czynności pracowników urzędu miar, wykonywanych podczas kontroli – na podstawie art. 21 ust. 4 pkt 2 ustawy;
3. podpisania protokołu kontroli albo podania w ciągu 7 dni od doręczenia protokołu pisemnego uzasadnienia przyczyny odmowy jego podpisania na podstawie art. 21 ust. 4 pkt 3 ustawy;
4. wnioskowania do organu administracji miar zarządzającego kontrolę o wyłączenia kontrolującego z udziału w kontroli na podstawie art. 22e ust. 3 ustawy;
5. wniesienia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów art. 48 – 49, art. 50 ust. 1 i 2, art. 54 ust. 1 oraz art. 55 ust.1 i 2, z zastrzeżeniem art. 59 ust. 2 upp -na podstawie art. 59 ust. lupp;
6. żądania odszkodowania w przypadku poniesienia szkody na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa – na podstawie art. 46 ust. 1 upp.

Kontrolowany ma obowiązek:

1. udostępnić w toku kontroli na żądanie kontrolującego, na czas niezbędny do przeprowadzenia kontroli:
   • przyrządy pomiarowe w sposób umożliwiający
     • dokonanie oględzin zewnętrznych,
     • sprawdzenie właściwości metrologicznych,
     • sprawdzenie warunków właściwego stosowania,
   • dokumenty związane z przyrządami pomiarowymi – w zakresie określonym w art. 22a ust. 1 ustawy
2. zapewnić kontrolującym warunki niezbędne do przeprowadzenia kontroli, w szczególności do;
   • udzielania wszelkich niezbędnych wyjaśnień,
   • udostępniania na żądanie kontrolujących innych niż określone w art. 22a ust. 2 pkt 2 ustawy dokumentów oraz materiałów przewidzianych zakresem kontroli,
   • sporządzania uwierzytelnionych odpisów lub wyciągów z udostępnianych dokumentów,
   • zapewnienia nienaruszalności zabezpieczonych przez kontrolujących przyrządów pomiarowych pozostawionych na przechowanie u kontrolowanego – na podstawie art. 22h ust. 1 ustawy;
3. uczestniczyć w czynnościach kontrolnych lub pisemnie wskazać osobę upoważnioną do reprezentowania go w trakcie kontroli, w szczególności podczas jego nieobecności – na podstawie art. 50 ust. 1 i 3 upp;
4. prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli (w formie zbioru dokumentów lub w formie elektronicznej) oraz upoważnienia i protokoły kontroli – na podstawie art. 57 ust. 1 upp;
5. niezwłocznie okazać kontrolującemu książkę kontroli lub zapewnić dostęp przy użyciu urządzenia pozwalającego na zapoznanie się z jej treścią albo wykonanie poświadczonych przez przedsiębiorcę za zgodność wydruków z systemu informatycznego, w którym prowadzona jest książka kontroli, jeżeli okazanie książki kontroli jest niemożliwe za względu na udostępnienie jej innemu organowi kontroli, okazać książkę kontroli w siedzibie organu kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia zwrotu tej książki – na podstawie art. 57 ust. 6 – 8 upp;

Warto podkreślić, że Okręgowy Urząd Miar działa w oparciu o przepisy prawa, a wszelkie kontrole są prowadzone zgodnie z obowiązującymi standardami i procedurami. Przedsiębiorcy powinni być świadomi przepisów dotyczących pomiarów i miar handlowych oraz systematycznie przestrzegać ich, aby uniknąć potencjalnych problemów związanymi z kontrolą przez Okręgowy Urząd Miar.